ҚЎНҒИРОҚ

Қўнғироқнинг кўп қаватли уй деворларига пешона уриб ортга қайтган садоларига шовқиндан безиган қулоқлар кўникиб бошлаган кунларнинг бирида бўлиб ўтган воқеа мени таъсирлантиргани чин. Сизгаки, таъсир этса, демак, ҳали нафасин чуқур олиб бонг урган қўнғироқ сизга-да таниш.

—Абонент ҳозир жавоб бера олмайди. СМС ёзинг ёки кейинроқ қўнғироқ қилинг. Тут-тут-тут...

Келганимга уч соатча бўлди, шу вақт ичида тинимсиз қўнғироқ қилдим. Кўтармади-я,- кўнглидан ўтказди  элликларга бориб қолган басавлат эркак деразадан кўчага, атрофга бепарво инсонлар-у шамол билан ўйнашаётган дарахтларга боқиб...

* * *

—Жоҳа, ўзларинг тугатасизлар. Мен қайтдим. Чарчадим жудаям, дея қулоғига қичқирган аёлнинг овозини шўх мусиқадан айрича эшита олган Жоҳа тасдиқ маъносида бош силкиди...

Машинага чиққан аёл қўлидаги келишилган пулни ён ўриндиққа ташлади-ю орқа ўриндиқдан костюмини олди. Киятуриб, чўнтагидаги телефонини кўздан кечирди. Жавоб берилмаган қўнғироқлар, СМСлар... Эри, ўғли, тўйга гаплашиб кетганлар ва яна таниш-билишлар. СМС хабарни очди:

”Мен келдим. Яна тўйдамисан. Ўғлинг қаерда?!”

Турмуш ўртоғидан келган хабарни ўқиб тугатаркан, беихтиёр пичирлади:

—Уфф, қаерда бўларди шу, Аня биландирда! Нима қилай. Келиб-кетадиган жойингиз. Бу янгиликми?! ”Ялмоғиз”дан нима деб жавоб олди экан...

* * *

Тунги соат уч. Уй эшигини очган 17-18 ёшлардаги йигит чироқни ёқмай телефони ёруҚида хонасига кирди. Эгнидаги кийимларни ечди-ю, ётоҚига ўзини ташлади. Чўнтагидан Анянинг совҚасини олди – бўйнига илди. Совуқ темирча қайноқ кўксига текканда сесканиб кетди. Уни тутди-ю лабига олиб борди. Ўпди, худдики Анядан бўса олган сингари ўзгача ҳиссиёт билан ўпди.

* * *

—Тўйларга чиқишни йиғиштир, демаганмидим?! Ё боқолмаяпманми?! –деди газ плитаси олдида куймаланаётган хотинига.

—Сиз...бир эмас икки хотинни қойиллатиб боқаяпсиз. Учинчисига ҳам қурбингиз етади. Фақат мен уйда кўмилишни истамайман.

—Нима истайсан?

—Кундошимдек ҳар кун сизни кўришни. Менга пул эмас, меҳр керак. Мен хотинингизми ё хотинингиздан бекитиб ойда бир-икки кўргани келадиган ўйнашингиз... Аёлнинг киноя билан бошланган гап оҳангида титраш, оғриқ, йиғи сезилди.

—Хотин зотининг танглайи нолиш билан кўтарилганми?!

—Бўлди, гапирмади деб ҳисобланг,-деди-ю бўшаб қолган пиёлага чой қуйди аёл.

—Ўзинг холам билан кундош бўлдим, юзига қандай қарайман, бу ерда яшолмайман деб шаҳарга кўчдинг, ўша ерда яшасанг, сен ҳам ҳар куни кўрардинг холангдай...

—Бўлди дедим-ку. Гапирмадим, ҳисоб...

—Тонгги суҳбатингизга ҳалал бермайманми?!-эшикда туриб томоқ қирди ўғли.

—Кел-е, ўғлим, дея ўрнидан қўзғалди эркак. Улар қучоғлашаркан:

—Яхши келдизми?! Уйдагилар қандай, ”командировка” бу сафар қанча давом этади, -дея кесатди ўғли.

—Сени зоопаркка олиб боришга вақт етади,-кутилган кесатиққа киноя билан жавоб қайтарди ота.

—Онам билан айланинглар, ишларим бор,-дея ўз истеҳзосини давом эттирди йигит.

—Ҳа, чойларингни ичингларчи, -дея гапга аралашди вазиятни юмшатмоқчи бўлган аёл дастурхонга янги ликопча қўяркан.

Чой ичишаркан, ҳар ёқдан гаплашган оила, анча вақтдан бери энди бир оила эканини, бахт шу бирдамликдалигини ҳис қилишган бўлса ажаб эмас. Шу онда ҳайвонот боғига бориш таклифи билдирилганда, улар ҳеч бир баҳонасиз рози бўлишарди, эҳтимол.

—Аня қандай,-деб сўради она.

—Ким-у?! -ўғлининг жавобини эшитмасдан гапга аралашди ота.

—Надя опанинг қизи. Рус тилини ўргансин, рус мактабда қийналиб қолади деб топгандингиз. Кейин ўғлингиз ўқиди, ўрганди. Шунга ҳам 11 йил бўлибди-а?!

—Анави кичкина дўмбоқ қизми?!

—А дўмбоқ, -беғуборгина кулди аёл. Ҳозир кўрсангиз, қад-қомати бирам келишган, чиройини айтмайсизми?!

Қизариб ўтирган ўғли гапга аралашди:

—Кеча менга мана буни совҚа қилди,-дея бўйнида илинган занжирни кўрсатди.

—Вой, бунча чиройли крестик,- деди аёл.

—Бу нимаси...Сен мусулмонсан, мусулмон. Ота-бобонг мусулмон. Тўйма-тўй юргунча тарбия берсанг, шуларни тушунтирсанг бўлади-ку?! -дея бирдан ўзга одамга айланиб, бўҚизланаётган буқадай ҳириллаб бақириб юборди эркак.

—Хотинингизни этагидан сал узоқлашиб, ўзингиз гаплашинг эди. Эркаксиз, ахир!

—Бўлди, бас дея ўрнидан қўзғалган ўғлининг бўйнига қўл чўзган ота занжирни узди-ю хона бурчагига улоқтирди. Ўғли оғриқданми ёки аламдан, совғага ичи ачибми ёхуд жон ҳолатда қичқириб юборди. Бу воқеалар қанчалик тез содир бўлган бўлса, йигит занжир тушган жойда шунчалик тез пайдо бўлди. Аёл қўрқиб қолган, ота бошини чангаллаган, ўғли эса хочни ютоқиб ўпарди.

* * *

Бу карахтлик қанча давом этди билмаймиз. Аммо бу тинчликни эшикни қарсиллатиб ёпиб чиқиб кетган ўғил бузди.

Йўлда кетаркан, хаёлида бўлиб ўтган воқеа, отасидан нафрат, ҳаётидан ўкинч дилига дард юклаб борарди. Қаршисида олтиндай товланган баланд қуббали черков, қўлларида маҳкам тутган кумуш хоч акси гумбаз устида тиллорангда товланиб турарди.

* * *

Негадир момоси хаёлига келди. Онаси кеч келар тунлари, отасини бир ойлаб кўрмаган кезлари куюнчак момо (ҳали қирқ беш-элликларга кирган бўлса-да, қандайдир дард уни кемириб борарди. Юзидаги ажинлар чуқурлашиб бошлаган, қийналгани сезилиб турарди) унга аллалар, эртаклар айтарди, авайларди, кўнглига қарарди. Унинг ўлган кунини эслади. Жажжи қўлчаларида жон берган момосини эслади.

Ўшанда ҳам онаси тўйда, отаси ўз уйида эди. Қўшнилариникига чиқишга қўрққанди. Момоси эса тинмай пичирларди...

* * *

Қўнғироқнинг кўп қаватли уй деворларига пешона уриб ортга қайтган садоларига шовқиндан безиган қулоқлар кўникиб бошлаган кун яна бонг ура бошлади. Бу овоз, бу чақириқ йигитни ортга итарар, бутун вужудида совуқдан сескангандаги сингари ҳолатни сеза бошлади. Оёқлари елимланиб қолгандек турган жойида мажолсиз атрофга алангларди. Бор кучини йиҚиб ортига ўгирилди. Кўз олди қоронҚулашди, қулоҚи қўнғироқ садолариданми, одамларнинг қий-чувиданми битиб қолганди. Хаёлида ёлқинланган сўнгги хотира — момоси пичирлаган сўзларни эслашга уринди. Момоси унга тунлар қўрқиб уйҚонганда айтишга ўргатган ва сокинлик баҳш этар сўзларни айтишга чоғланди...

* * *

—У нимадир демоқчи...

—У жудаям ёш экан, машинани кўрмай қолибди, бечора...

—Вай, копир экан бу бола, қўлида крестиги бор экан...

—Вай...иби ўлай...ҳамсояни боласи-ку. Иби бечора...

—”Ла илаҳа иллалоҳ...” йигитнинг титроқ аралаш жонли эшитилган овози, сўзлар ичига ютилди. Якунлади. Якун топди. Якун...